اختلالات خلقی شامل گروه وسیعی از اختلالات روانی به حساب می آید که در جوامع مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. اختلالات خلقی اغلب به شکل خلق پایین (در دوره های افسردگی) یا به شکل خلق بالا در دوره های شیدایی (یا مانیا) دیده می شوند.
خلق مرضی یا پاتولوژیک و آشفتگی های همراه آن، نمای بالینی غالب این بیماری را تشکیل می دهد. گشاده رویی، خلق افسرده، کاهش یا افزایش خواب، پرش افکار و عدم تمرکز و … از علائم اختلالات خلقی به حساب می آیند. این بیماری به حالت مربوط به غم، هیجان و شادی فرد مربوط می شود. شدت و مدت زمان این بیماری بسته به انواع آن متفاوت است. اختلالات خلقی می تواند باعث تضعیف عملکرد فرد در زندگی و اجتماع شود.
تعریف اختلال خلقی
به زبان ساده بالا رفتن یا پایین آمدن خلق مشخص کننده اختلالات خلقی هستند. هر شخص در زندگی خود بر اثر اتفاقات مختلف می تواند خلق بالا، پایین یا طبیعی را تجربه کند. در صورتی که فرد نتواند در شرایط مختلف خلق خود را مدیریت و کنترل کند، اختلالات خلقی به وجود می آید. نوسانات شدید و حالات غیر طبیعی و غیر عادی تجربه ای است که هر فردی که اختلال خلقی دارد، با آنها روبه رو می شود. با آنکه به این بیماری اختلال خلقی می گویند، اما فقط خلق را تحت تاثیر قرار نمی دهد بلکه بر سایر جنبه های فردی نیز تاثیر گذار خواهد بود. توانایی شناختی، قدرت تمرکز و توجه این افراد ضعیف خواهد شد. در ادامه به ابعاد مختلف این بیماری روانپزشکی خواهیم پرداخت. این بیماری جنبه های مختلفی دارد که نیازمند بررسی بیشتر هستند. انواع افسردگی و اختلال دو قطبی دو دسته کلی از انواع اختلال خلقی محسوب می شوند. تشخیص این اختلالات روانی بر عهده یک روانپزشک خوب می باشد و هر فردی نمی تواند بروز آن را تشخیص دهد.
علل بروز اختلالات خلقی
عوامل مختلفی در بروز اختلالات خلقی تاثیر دارند که در هر فرد متفاوت می باشد. بسته به شرایطی که هر فرد دارد یک از عوامل زیر یا همه موارد می تواند زمینه ساز بروز اختلالات خلقی در وی شود.
- عوامل زیستی و ساختار مغز
مقدار ترشح مواد شیمیایی در مغز می تواند زمینه ساز بروز بیماری های روانی و خلقی شود. سرتونین و نوراپی دو ناقل یا انتقال دهنده عصبی هستند که کم یا زیاد شدن آنها در مغز می تواند زمینه بروز اختلال خلقی را افزایش دهد.
- عوامل ژنیتیکی
افسردگی و دیگر اختلالات روانی در اقوام نزدیک مانند پدر، مادر، خواهر و برادر می تواند بروز اختلال خلقی در فرد را به شدت افزایش دهد. رفتار شخصی هر یک از اعضای خانواده می تواند زمینه ساز اختلالات خلقی در اعضای دیگر شود.
- عوامل روانی و اجتماعی
محیط کار، اجتماع و یا هر محیطی که فرد ساعات زیادی از زندگی خود را در آنجا می گذراند بر بروز اختلالات خلقی تاثیر گذار می باشد. فشار روحی، استرس بالا، اعتماد به نفس پایین، رفتار افراد و … ریسک ابتلا به اختلالات خلقی در فرد را افزایش می دهد.
- اتفاقات غیر منتظره
روحیه ضعیف برخی از افراد در مواجه شدن با اتفاقات غیر منتظره می تواند خلق آنها را تحت تاثیر قرار بدهد. این قبیل اتفاقات لزوما اتفاقات ناراحت کننده نیستند. زایمان، ازدواج، بارداری ناخواسته، از دست دادن فرد مهم در زندگی، شکست در کار و زندگی و از این قبیل اتفاقات می تواند بروز ابتلا به اختلالات خلقی را در فرد افزایش دهد. فرد اگر نتواند در مواجه با اتفاقات ناخواسته و غیر منتظره، شرایط روحی و جسمی و خلقی خود را کنترل کند ریسک ابتلا به اختلالات خلقی و روانی در وی افزایش می یابد.
